Vrlo često se dešava da poduzetnicima prilikom otvaranja fiirme, odnosno Društva sa ograničenom odgovornošću tzv. doo, nije u potpunosti jasno šta ustvari predstavlja podružnica a šta poslovna jedinica i razlikuju li se ili ne.
Šta je podružnica, a šta poslovna jedinica?
Prema važećem Zakonu o privrednim društvima FBiH i Zakonu o privrednim društvima RS regulisano je osnivanje Društva sa ograničenom odgovornošću koje u svom sastavu može imati podružnice, odnsosno poslovne jedinice.
Podružnica prema Zakonu predstavlja organizacionu jedinicu privrednog Društva, Društva sa ograničenom odgovornošću, koja je njegov izdvojeni poslovni dio, odnosno mjesto gdje Društvo obavlja poslovne aktivnosti, a koje se nalazi izvan registriranog sjedišta Društva. Podružnice su dakle regulirane Zakonom i trebale bi biti naslovljene u i Sudskom Rješenju o registraciji Društva.
U Federaciji BiH Zakon o privrednim društvima u članu 10. propisuje registraciju podružnica unutra privrednog Društva, a u Zakonu o privrednim društvima RS-a u članu 3. propisana je registracija poslovne jedinice ili ogranka.
“Između poslovne jedinice i podružnice nema razlike, jer Zakon o privrednim društvima FBiH iz 2015. godine reguliše podružnice kao mjesta koja su mjesta obavljanja poslova određenog Društva ili privrednog subjekta a koja su izvan njegovog sjedišta. Možete imati više podružnica izvan jednog grada, bitno je samo je svaka podružnica gdje se obavlja djelatnost izvan sjedišta Društva. Poslovne jedinice kao takve nisu regulisane ovim Zakonom, ali u praksi se ponekad još uvijek dešava da se daju nazivi poslovna jedinica takvim podružnicama, što nije pretjerano problematično, jer su to sve u biti podružnice”, objasnila nam je advokatica Dina Duraković, specijalizirana za radno pravo iz advokatske firme DMB Legal.
Prema članu 10. Zakona o privrednim društvima FBiH i članu 3. Zakona o privrednim društvima RS-a podružnice, odnosno poslovne jedinice ili ogranci Društva nemaju svojstvo pravnog lica, jer u pravnom prometu iste stupaju u ime i za račun privrednog društva koje je osniva.
Pročitajte više: Firma ili obrt? Advokatica savjetuje s kojim pravnim oblikom početi poslovanje
Podružnice, odnosno poslovne jedinice se mogu osnovati prilikom osnivanja Društva, a mogu se osnovati i naknadno, Odlukom o osnivanju podružnica što podrazumijeva promjenu u Sudskom Rješenju o registraciji i upis novih organizacionih jedinica Društva.
Ta Odluka o osnivanju podružnice/poslovne jedinice mora obavezno sadržati:
a) poslovno ime društva, naziv i adresu podružnice/poslovne jedinice,
b) djelatnosti podružnice/poslovne jedinice,
c) osobno ime i prezime zastupnika podružnice/poslovne jedinice i obim ovlašćenja zastupnika, ako je zastupnik podružnice/poslovne jedinice različit od zastupnika društva (direktor/ica Društva).
Ovu Odluku donosi direktor/ica Društva i nije nužno da bude ovjerena kod notara, jer je to upravni akt Društva, koji donosi i potpisuje zastupnik odnosno direktor/ica Društva.
Osnovne karakteristike podružnica
Prema članu 10. Zakona o privrednim društvima FBiH i članu 3. Zakona o privrednim društvima RS-a podružnice, odnosno poslovne jedinice ili ogranci Društva nemaju svojstvo pravnog lica, jer u pravnom prometu iste stupaju u ime i za račun privrednog društva koje je osniva.
Podružnica/poslovna jedinica ima svoj naziv, koji je različit od imena Društva, mjesto poslovanja, koje je obično različito od sjedišta privrednog društva, svoju djelatnost iz poslova koje obanvlja Društvo, te svoj sopstveni ID broj u Registru poslovnih subjekata i poreski broj koji izdaje nadležna Porezna uprava.
Podružnica/poslovna jedinica se najčešće osniva kako bi privredno društvo obavljalo djelatnost u istom gradu, na drugoj adresi u odnosu na sjedište Društva ili u drugom gradu, dakle van mjesta sjedišta privrednog društva koje ga osniva.
Bitno je znati da podružnica/poslovna jedinica nema svoju upravljačku strukturu, dakle direktora/icu, no može imati rukovodioca, koji se obično zove šef/ica podružnice/poslovne jedinice i sl.
U pravnom prometu podružnica/poslovna jedinica nastupa pod poslovnim imenom društva, uz obavezno naznačenje da je riječ o podružnice/poslovnoj jedinici i isticanje naziva i adrese poslovne jedinice, ako se razlikuje od adrese sjedišta društva. Dakle, poslovna jedinica u pravnom prometu istupa u ime i za račun privrednog društva, što znači da ugovori koje zaključuje i pravne radnje koje preduzima su obaveza privrednog društva u čijem se sastavu nalazi. Društvo odgovara neograničeno za obaveze prema trećim licima koje nastanu u poslovanju njegove podružnice/poslovne jedinice.
Poslovna jedinica nema svoju imovinu, jer imovina društva je jedinstvena za kompletno privredno društvo.
Odluku o gašenju, prestanku rada podružnice/poslovne jedinica donosi direktor/ica Društva, te se ta Odluka upisuje u Registar i izdaje se Sudsko Rješenje o novom upisu u Registar poslovnih subjekata.
Photo: Women in Adria/dilitrust.com/Canva
